1. Definitie en kernkenmerken

Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waarbij de werknemer zich ertoe verbindt arbeid te verrichten in een verhouding van ondergeschiktheid tegenover de werkgever. Dit onderscheidt hem fundamenteel van een zelfstandige.

De ondergeschiktheid houdt een juridische afhankelijkheid in:

• de werkgever moet te allen tijde effectief gezag kunnen uitoefenen;

• de werkgever heeft het recht om instructies te geven over de organisatie en uitvoering van het overeengekomen werk.

In ruil hiervoor verbindt de werkgever zich ertoe:

• de werknemer tewerk te stellen;

• loon te betalen voor de geleverde prestaties.

---

2. Soorten arbeidsovereenkomsten naar aard van tewerkstelling

Afhankelijk van de soort arbeid krijgt de werknemer een bepaald statuut:

• Arbeider: verricht hoofdzakelijk handenarbeid.

• Bediende: verricht hoofdzakelijk hoofdarbeid.

• Handelsvertegenwoordiger: is een bediende die klanten opspoort en bezoekt om zaken te onderhandelen en af te sluiten.

• Dienstbode: verricht tegen loon huishoudelijke handenarbeid in de privésfeer van de werkgever of diens gezin, onder diens gezag.

Studenten

Voor studenten bestaan er geen aparte arbeidsovereenkomsten. Zij worden ingedeeld volgens hun tewerkstelling (arbeider, bediende, handelsvertegenwoordiger of dienstbode). Wel gelden er specifieke wettelijke regelingen voor studentenarbeid.

---

2.1. Verschillen tussen arbeider en bediende

2.1.1. Loon

• Bedienden: loon mag maandelijks betaald worden.

• Arbeiders: loon moet minstens twee keer per maand worden uitbetaald, met een maximuminterval van 16 dagen. Eén van de betalingen moet de definitieve afrekening van de maand zijn.

2.1.2. Proefperiode

• Sinds 1 januari 2014 is de proefperiode afgeschaft voor nieuwe arbeidsovereenkomsten.

• Eventuele proefbedingen zijn sindsdien nietig, en de gewone opzeggingstermijnen zijn van toepassing.

• Voor contracten die vóór 1 januari 2014 zijn gestart, blijven de oude proefregels van toepassing zolang het beding liep.

---

3. Arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur

De arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur is de standaardregel. Een contract van bepaalde duur is slechts geldig indien het:

• schriftelijk wordt opgesteld;

• duidelijk de begin- en einddatum of de duur van de tewerkstelling vermeldt.

Sinds 1 januari 2014 geldt dat een contract van bepaalde duur in de eerste helft van de looptijd beëindigd kan worden met de gewone opzeggingstermijnen, met een maximum van zes maanden.

---

4. Opeenvolgende contracten voor bepaalde duur of bepaald werk

Basisregel

Het is verboden opeenvolgende contracten van bepaalde duur of bepaald werk af te sluiten. Gebeurt dit toch, dan worden ze vermoed een overeenkomst van onbepaalde duur te zijn.

Uitzonderingen

Opeenvolgende contracten zijn wél toegestaan wanneer:

• de onderbreking tussen contracten te wijten is aan de werknemer, of

• de werkgever de opeenvolging kan verantwoorden door de aard van het werk of een andere wettige reden.

Specifieke mogelijkheden

1. Maximumduur 2 jaar:

   • maximaal 4 opeenvolgende contracten;

   • elk contract duurt minstens 3 maanden;

   • totale duur mag niet langer zijn dan 2 jaar.

2. Maximumduur 3 jaar (mits toestemming van de inspecteur-districtshoofd Sociale Wetten):

   • elk contract duurt minstens 6 maanden;

   • totale duur mag niet langer zijn dan 3 jaar;

   • werkgever vraagt vooraf schriftelijke toestemming met vermelding van de rechtvaardigingsgrond.

---

5. Opeenvolging van contracten en vervangingsovereenkomsten

Bij een combinatie van contracten van bepaalde duur of bepaald werk met één of meer vervangingsovereenkomsten geldt een maximumduur van 2 jaar. Wordt dit overschreden, dan ontstaat een overeenkomst van onbepaalde duur.

Uitzondering: de vervangingsovereenkomst wordt éénmalig niet meegeteld in deze maximumduur, op voorwaarde dat:

• zij volgt op opeenvolgende contracten die gerechtvaardigd zijn door aard van het werk of een wettige reden;

• de totale duur, inclusief vervangingsovereenkomst, niet langer is dan 3 jaar.

---

6. Deeltijdse arbeidsovereenkomst

6.1. Definitie

Deeltijdse arbeid is arbeid die:

1. regelmatig wordt verricht (dus geen occasioneel werk of seizoensarbeid);

2. vrijwillig wordt aangegaan (altijd individueel en schriftelijk vastgelegd);

3. korter is dan de voltijdse arbeidsduur van de onderneming of, bij gebrek daaraan, dan de voltijdse arbeidsduur in de sector.

Een voltijdse werknemer is iemand die werkt volgens het voltijdse uurrooster dat in de sector of onderneming geldt.

6.2. Vormvoorwaarden

De arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid moet:

• per werknemer afzonderlijk opgesteld worden;

• schriftelijk zijn (ook bij onbepaalde duur);

• uiterlijk bij aanvang van de tewerkstelling ondertekend zijn;

• de overeengekomen deeltijdse arbeidsduur vermelden;

• het uurrooster vermelden. Bij een variabel uurrooster moet enkel worden verwezen naar de regels in het arbeidsreglement.